صفحات وب

صفحات وب ، اطلاع گرایی و جامعه اطلاعاتی:
مفهوم جامعه اطلاعاتی درحال شكل گیری است. در جامعه اطلاعاتی كلیه تصمیم گیری ها بر مبنای اطلاعات صورت می گیرد و سرعت دسترسی به اطلاعات روزآمد، صحیح و معتبر، ارزشمند است.
كاربران از میان انبوه اطلاعات تولید شده بر مبنای نیاز اطلاعاتی خویش به انتخاب دست می زنند و به تصمیم گیری های مفید و به موقع می یپردازند.

كاربر نهایی و مهارتها ی اطلاع یابی: مفهوم ارتباطات بی سیم كاربران را از محدودیت های زمانی و مكانی خارج ساخته و رفتار اطلاع یابی را به حریم خصوصی آنها كشانده است.

مفهوم كاربر نهایی شكل گرفته و كاربران بدون یاری كتابداران به رفع نیازهای اطلاعاتی خویش می پردازند. در این صورت نیاز به آموزشهای پیچیده تری جهت ایجاد و ارتقای سطح مهارتهای اطلاع یابی احساس میشود.

●ضرورت ارزیابی صفحات وب

از دیرباز تا امروز كه در عصر اطلاعات به سر می بریم همواره ارزیابی اطلاعات و تقویت تفكر انتقادی مطرح بوده است. عصر اطلاعات نه تنها از ضرورت آن نكاسته كه بر ضرورت آن افزوده است.
محتوای اطلاعاتی ممكن است در هر قالبی قرار گیرد. در انواع رسانه ها صرفنظر از نوع محمل، محتوای اطلاعات مورد ارزیابی قرار می گیرد. صفحه وب سندی چندرسانه ای است كه در محمل جدید اطلاعاتی یعنی وب قرار گرفته است.

موتورهای جستجو با نمایه سازی صفحات وب، بازیابی اطلاعات را در این محیط میسر می سازند.
اما محیط مجازی وب ویژگی هایی خاص دارد كه آن را از سایر رسانه ها متمایز می كند.

به بیانی محیط مجازی وب بر محتوای اطلاعاتی تاثیر می گذارند.بسیاری از متخصصان اطلاع رسانی و كتابداران بر این عقیده اند كه ارائه اطلاعات در صفحات وب از اعتبار آنها خواهد كاست.

اطلاعات با ارزش علمی

و هنوز فرمت چاپی را ترجیع میدهند این گروه بر این عقیده اند كه اطلاعات در شكل چاپی از قابلیت اعتماد بیشتری برخوردار است. چرا كه مقالات در نشریات علمی پس از بررسی محتوایی چاپ میشوند.

بسیاری از اطلاعات با ارزش علمی در شبكه قرارنمی گیرند و كتابخانه ها مجلات علمی معتبری دارند. كه محتوای اطلاعاتی آنها به صورت تمام متن در اینترنت وجود ندارد. (Standler۲۰۰۴،)این در حالی است كه ناشران مجلات علمی به فكر تغییر بستر اطلاعاتی خویش افتاده.

و در اندیشه فراهم آوری امكان دسترسی تمام متن به مقالات علمی خویش هستند. مزایایی چون قابلیت دسترس پذیری فراوان بدون محدودیت زمانی و مكانی، امكان روز آمد كردن سریع اطلاعات و قابلیت انتقال و كپی برداری سریع و به صرفه از اطلاعات در محیط اینترنت عواملی است كه به روند دیجیتالی كردن اطلاعات سرعت می بخشد.

در این صورت ارائه خدمات به صورت پولی انجام خواهد شد. و نمونه این گونه از مجلات علمی در حال حاضر به صورت الكترونیكی در شبكه مشاهده می شود. (Standler۲۰۰۴،)نوع محمل اطلاعاتی،

در مورد صفحات وب بر محتوای اطلاعاتی آن تاثیر می گذارد لذا به صورت اختصاصی به بیان ضرورت ارزیابی اینگونه منابع پرداخته می شود:

الف ـ صفحات وب به سادگی ایجاد می شوند.

ب ـ دریافت دامنه و URL آسان است. حتی دامنه هایی كه به ظاهر نشانگر مشخصه های خاصی چون org.edu ، هستند با پرداخت مبلغ ناچیزی واگذار می شوند.

ج ـ هر صفحه ایجاد شده بدون هیچ محدودیتی از سوی موتورهای جستجو نمایه و آماده بازیابی می شود.

د ـ این صفحات می توانند یكی از منابع اطلاعاتی محسوب شده و مبنای استناد قرار گیرند.

ر ـ نظارتی بر محتوای طراحی سایت ها و نوع اطلاعات ارائه شده در آنها وجود ندارد و به بیانی هر گونه اطلاعاتی از طریق صفحات وب ارائه می شود.

پ ـ اطلاعات در این صفحات بدون هیچ گونه فیلتری و بدون توجه به ویژگی های كاربران در دسترس گروههای مختلف قرار می گیرد.

چ ـ داوری آنگونه كه در مورد منابع چاپی مطرح است، در این دست از منابع به چشمنمی خورد.

ت ـ دنیای مجازی ارتباطات مبتنی بر وب، اعتماد پذیری را كاهش می دهد. چراكه هویت طراحان صفحات وب می تواند پنهان باشد و یا اطلاعات ارائه شده از سوی آنها كاملا ساختگی باشد.

ث ـ اطلاعات ارائه شده در صفحات وب ناپایدار است.

ک ـ اطلاعات ارائه شده در وب از نظر محتوایی گاه بیهوده و بالقوه خطرناك و گمراه كننده است.

گ ـ به علت آلودگی بیش از حد اطلاعات در وب، میزان جامعیت بازیابی ها بسیار زیاد است نتیجه این آلودگی وجود سرریز اطلاعات است و برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید به گزینش دست زد.

روشهای نمایه سازی در وب

ل ـ به علاوه روشهای نمایه سازی در وب از كارائی لازم برخوردار نیستند و همواره بخش مفیدی از وب به صورت وب پنهان باقی می ماند.شاید بتوان از طریق اعمال جستجوی پیشرفته بر غنای محتوایی اطلاعات بازیابی شده افزود.

اما در هر صورت در نمایه سازی وب، روابط معنایی آنگونه كه شایسته است مد نظر نیست و چه بسا موارد بازیابی شده با اطلاعات مورد نظر سازگاری نداشته باشد.

حتی با این فرض كه موتور جستجو نمایه سازی را به درستی انجام داده باشد. طراحان وب در طراحی خویش ابرداده ها را مد نظر داشته باشند. و موارد بازیابی شده مرتبط نیز باشند.

لازم است كه كاربران مطالب بازیابی شده را با دیدی انتقادی مورد ارزیابی قرار دهند و به این ترتیب بر اعتبار استناد خویش بیافزایند.

لذا كاربران چه به عنوان اعضای جامعه اطلاعاتی در عصر اطلاعات و چه به عنوان مراجعان ساده كتابخانه های قرون وسطی هیچ گاه حق ارزیابی منتقدانه را از خود سلب نكرده اند.

ساختار ارائه اطلاعات چه چاپی باشد، چه میكرو فیلم و چه ابزارهای دیجیتالی، كاربران همواره معیارهایی را در ارزیابی های خویش به كار می برند.

در مورد منابع الكترونیكی و آنچه در شبكه های پیوسته اشاعه می یابد ضرورت ارزیابی نه تنها كاهش نمی یابد. كه پررنگ تر خواهد شد و تابع معیارهای ویژه ای است.

●ارزیابی صفحات وب

برای یافتن اطلاعات مناسب با نیاز اطلاعاتی از طریق صفحات وب باید در دو چیز مهارت داشت:

الف ـ دست ها و چشم ها را به تكنیك هایی مجهز كنید كه قادر به یافتن مناسب ترین اطلاعات در زمانی كوتاه باشند.

ب ـ ذهن خود را طوری تربیت كنید كه با دیدی انتقادی و حتی بدبینانه مجموعه ای از سوالات را طراحی و در مواجه با اطلاعات بازیابی شده آنها را در ارزیابی به كار بندد.

در صورتی كه این دو فرایند همزمان انجام پذیرد می توان گفت كه كاربر از مهارت بازیابی و ارزشیابی منابع مرتبط با نیاز خود برخوردار است.

●معیارهای ارزیابی صفحات وب

برخی معیارهای ارزیابی صرفنظر از نوع محمل اطلاعاتی برای انواع منابع چاپی و غیر چاپی صادق اند. اما برخی از معیارها اختصاص به نوعی از منابع دارند. اندیشه بنیانی در ارزیابی اطلاعات همچنان ثابت است اما گاهی اتفاق می افتد.

كه با توجه به نوع كاربران، نوع و عمق نیاز اطلاعاتی و موارد استفاده از اطلاعات بازیابی شده. برخی از معیارها پررنگ تر و برخیكم رنگ تر است. محتوای این معیارها حول چند نكته می چرخد.

ارزیابی از دو جهت كمی و كیفی باید انجام شود. نوع و ساختار سازماندهی و ارائه اطلاعات در انواع محمل ها به سهولت كاربری و استفاده موثر می افزاید.

لذا نباید چنین پنداشت كه ساختار و شكل ارائه اطلاعات در كم اهمیت است. در مورد صفحات وب نیز هر دو جنبه محتوای كمی و كیفی مد نظر است. هدف را مشخص كنید.

هدف اینترنت

آنچه در اینترنت منتشر می شود با هدف و برای مخاطبان خاصی است. شناسایی هدف با دنبال كردن پیوندهایی چونAbout us،Philosophy،Background، Biography،Who am I، .etc آشكار می شود.

این پیوندها اهداف، دامنه، نوع فعالیت، وابستگی سازمانی و اطلاعات سودمند دیگری را مشخص می نماید. اگر در صفحه بازیابی شده این پیوندها را پیدا نكردید.

باید با كوتاه كردن URL به صفحه خانگی طراحی سایت در کرج رفته و در آنجا به دنبال اطلاعاتی از این دست باشید. (Barker۲۰۰۴،). همواره به خاطر داشته باشید كه هدف زیربنای سایر برنامه ریزی ها و طراحی هاست.

و در تعریف ملاكها و معیارهای گردآوری، تنظیم و ارائه اطلاعات تاثیرگذار است. راه دیگر برای كشف هدف توجه به دامنه و URL صفحه بازیابی شده است.

صفحاتی كه با دامنه هایnet,org,edu,gov,mil مشخص می شوند. از اعتبار بیشتری برخوردارند. كاربران باید درمورد دامنه های com كه تجاری هستند. بسیار دقت نمایند. این دامنه برای اهداف تجاری استفاده می شود.